Velayet Davası Nedir? Nasıl Olur?

cocugun velayet davasi nedir

Hukuksal haklar arasında yer alan ve söz konusu çocuğun koruma altına alınarak temsil edilmesi için öngörülen durum velayet olarak adlandırılmaktadır.  Anne ve baba evli değil ise velayet anneye aittir. Anne küçük , kısıtlı veya hayatta değil ise hakim, vasi atar veya velayeti babaya verir. Velayet konusunda en önemli husus “ çocuğun üstün yararı” dır. Çocuğun sağlıklı bir ortamda yetişebilmesi, ihtiyaç ve menfaatlerinin karşılanması için velayet ortamı sağlanmaktadır. Yaş olarak yetişkin bir birey olmayan her çocuğun velayeti ana ebeveynlerine aittir. Yasal bir hüküm olmadıkça da bu aitlik fes edilemez. Evlilik akdi çerçevesinde anne ve baba çocuğun velayetinden sorumludur. Anne ve babadan herhangi birinin vefatı durumunda sağ olan taraf velayete sahip olur. TMK M 161 ve devamında boşanma hükümleri yer almaktadır. Eğer boşanma husus söz konusu ise müşterek evladın velayeti hakim kararına tabii tutulur.

Evlilik Birliğinin Sona Ermesi Boşanma ve Boşanma durumunda Çocuğun Velayeti

Çocuklu eşlerin evliliği sonlandırma kararları göz önünde bulundurulduğunda, velayet konusunda TMK M166 /3 E  göre anlaşmalı boşanma söz konusu ise ;  taraflar arasında yapılan ve sayın mahkemelere sunulan protokol de yer alan velayet husus mahkeme tarafından incelemektedir. EVLİLİK BİRLİĞİNİN temelden sarsılması sebebi ile çekişmeli boşanmalarda ise yine son kararı hakim vermektedir. Ancak burada önemli husus, velayetin ebeveynlerden birine ait olmasıdır. Ve MÜŞTEREK EVLADIN ÜSTÜN YARARI gözetilerek taraflar eşit şekilde değerlendirilmektedir.

Hakimler boşanma davalarında çocuğun menfaatini göz önünde bulundurarak en doğru kararı vermekle yükümlüdür. Ebeveynlerden hangi tarafın daha iyi şartlarda yaşamını idame ettirdiği, çocuğun hangi ebeveyn velayeti himayesinde sağlıklı bir ortamda büyüyeceği karar aşamasında incelenmektedir. Bu unsurların kanıtlanması ve şartnamenin hazırlanması ile velayet ebeveynlerden birine resmi olarak verilmektedir.

Geçici Velayet Nedir?

Eşlerin kararı ile açılan boşanma davaları belirli bir süreç içerisinde sonuçlanmaktadır. Bu sürecin başladığı an taraflar ayrı yaşama hakkı kazanmaktadırlar. Sürecin başlamış olmasının henüz bir boşanma davası sonucu olmaması nedeniyle çocukların hangi ebeveynde kalacağı gündeme gelmektedir. Müşterek çocuğun dava sürecinde hangi ebeveynde kalacağının tayin edilmesi ise “geçici velayet” ya da “tedbiren velayet” olarak adlandırmaktadır. Mahkemeler, bu değerlendirmeyi yaparken, müşterek çocukları dinlemesi ve raporlandırması için yine pedagog ve uzmanlardan görüş almaktadır.   Velayet , sadece kalacak yer ve ebeveyn değil birçok şart ve yetkiden oluşmaktadır.  Dolayısıyla yargılama sürerken geçici velayeti elinde bulunduran ebeveynin, velayeti tamamen aldığı söylenemez.

Çocuğun Velayeti Hangi Durumlarda Babaya Verilir?

Evlilik akdi devam ettiği sürece ebeveynlerin velayet şartları eşittir. Ancak evliliğin sonlandırılma kararında çocuğun velayeti hangi durumlarda babaya verilir şeklinde sorgulamalar gündeme gelmektedir. Boşanacak çiftler arasında çoğunlukla anlaşma sağlanmaktadır. Ancak bu durumun olmadığı şartlar da gelişebilmektedir. Bu durumda kararı mahkemece atanmış hakimler vermektedir. Çocuğun yaş aralığı , büyüme şartları, anne ve babanın durumları sosyo ekonomik nedenler, çevresel faktörler gibi unsurlar bu aşamada büyük önem taşır. Tüm bu değerlendirmeler yapılırken yine en önemli olan nokta çocuğun üstün yararıdır.

Süt çağı, anne bakımına muhtaç durumdaki çocukların velayeti anneye verilir. Ancak anne çocuğu istemiyorsa bu durumda farklı yönde kararlar verilebilmektedir. Ayrıca annenin akli meleke raporlarının negatif yönde çıkması gibi durumlarda da velayetin anneye verilmeme durumu söz konusu olabilir. Yaş aralığı daha yüksek çocuklarda da devreye pedagog ve sosyal uzmanlar girmektedir. Çocuğun görüşlerine ve menfaatlerine dayanılarak kararlar alınmaktadır. Anne ve babanın ekonomik, sosyal durumlarının uygunluğu da tespit edilerek karar aşaması desteklenmektedir.

Çocuğun Velayeti Kaç Yaşında Babaya Verilir?

Velayet söz konusu olduğunda mahkemelerce bazı araştırma ve incelemeler yürütülmektedir. Bunun dışında belli başlı kurallar da belirlenmiştir. Medeni Kanun gereğince yaş aralıkları ebeveynlerin velayetinde rol oynamaktadır. Velayet ne zaman anneye verilir? Çocuğun velayeti kaç yaşında babaya verilir?

  • Türk Hukuku uygulaması çerçevesinde 0-3 yaş aralığındaki çocukların anne bakımına muhtaç oldukları kabul görmektedir. Ancak yukarıdaki düzenlemelerde yer alan istisnalar dışında velayet anneye aittir.
  • 3-7 yaş aralığındaki çocukların velayeti söz konusu ise, çocuğun anneye bağlılığı ve muhtaçlığı daha az kabul edilmektedir. Ağırlıklı olarak çocuğun anneden koparılması ve babaya verilmesi değişiklik gösterse de annenin bakım ve diğer ihtiyaçları karşılayamaması söz konusu ise velayet babaya verilebilir.
  • 6-12 yaş aralığındaki çocukların velayeti söz konusu ise, çocukların okul çağında oldukları da göz önünde bulundurularak kararlar değişiklik gösterebilmektedir. Bu aşamada tarafların çocuklar için sunacakları maddi ve manevi şartlar önem taşımaktadır. Babanın sağlayacağı şartlar anneninkinden daha yüksek konumdaysa velayet babaya bırakılır. Uzman pedagoglarla bu karar desteklenir.
  • 12 yaş ve üzeri çocukların velayeti söz konusu ise, çocukların kendi kararlarının önemi artmaktadır. Kendilerini ifade etme şekilleri ve düşünceleri göz önünde bulundurularak karar verilmektedir. Ebeveynleri arasında yapacakları tercih hakimler tarafından koşullar doğrultusunda kabul edilmektedir. 12 yaş üzeri çocuklar için ulusal bir karar haline gelen velayet, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde mahkemenin çocukları dinlemesi yönünde kararı kabul görmüştür.

Velayetin Kaldırılması Davası Mümkün müdür?

Velayetin verilmesinin söz konusu olması kadar kaldırılması da mümkündür. Çocuğun korunmasına yönelik belirlenen şartların sağlanamadığı ya da yetersiz kaldığı tespit edilirse velayetin kaldırılması davası gündeme gelmektedir. Hakimler bu davada belirlenen durumlarda velayetin kaldırılmasına hüküm verir. Bu durumlar;

  • Ebeveynlerin deneyimsizliği, hastalık durumları ve başka bir yerde bulunması nedenleriyle velayet görevini karşılayamaması,
  • Ebeveynlerin çocuğun ihtiyacı olan ilgi ve imkanları karşılayamaması ve sorumluluklarını yerine getirmemesi

şeklinde sıralanmaktadır.

Söz konusu velayet, ebeveynlerin ikisinden de alınırsa çocuk için bir vasi atanmak durumundadır. Kararın devamında aksi bir durum gerçekleşmediği takdirde doğacak tüm çocuklar için aynı karar söz konusu olacaktır.

Velayete sahip anne ya da babanın farklı bir evlilik yapması velayetin kaldırılmasında sorun teşkil etmez. Ancak, çocuğun ihtiyaç ve menfaatlerini zora sokacak durumlar gerçekleşiyorsa velayet taraf değiştirebilmektedir.

 

About the Author

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

You may also like these

No Related Post